در علم طب سنتی ایران، مزاج‌ها به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌های خاصی دارند. این مزاج‌ها به نوع ماده غذایی و تاثیر آن بر بدن بستگی دارند.

در مورد گوشت، مزاج‌ها به شرح زیر هستند:

گوشت با مزاج گرم: این نوع گوشت‌ها بیشتر برای افرادی که مزاج سرد دارند مناسب هستند. گوشت‌های قرمز مثل گوشت گوسفند و گاو معمولاً مزاج گرمی دارند و می‌توانند گرما و انرژی را به بدن اضافه کنند.

گوشت با مزاج سرد: گوشت‌هایی که مزاج سرد دارند برای افرادی که مزاج گرم دارند، مناسب‌تر هستند. این نوع گوشت‌ها می‌توانند به تعادل دمای بدن کمک کنند. گوشت مرغ، بوقلمون، و ماهی از این دسته‌اند.

گوشت با مزاج خشک: گوشت‌هایی که خشک و کم چرب هستند، مثل گوشت ماهی و گوشت بوقلمون، معمولاً مزاج خشکی دارند و برای افرادی که مزاج مرطوب دارند، مناسب هستند.

گوشت با مزاج مرطوب: گوشت‌هایی که چرب‌تر هستند و رطوبت بیشتری دارند، مثل گوشت اردک یا مرغ با پوست، مزاج مرطوب دارند و برای افرادی که مزاج خشک دارند، مناسب‌ترند.

این تقسیم‌بندی‌ها بسته به ویژگی‌های فردی و نیازهای بدن افراد، ممکن است متفاوت باشند.

برای جبران کمبود پروتئین در رژیم غذایی، می‌توانید از منابع مختلف پروتئینی استفاده کنید. در ادامه چند راهکار موثر آورده شده است:

منابع حیوانی: گوشت سفید (مرغ، بوقلمون)، گوشت قرمز کم چرب، ماهی، تخم‌مرغ و محصولات لبنی مثل شیر، پنیر و ماست.

منابع گیاهی: حبوبات مانند عدس، لوبیا، نخود، و سویا (از جمله توفو و تمپه)، غلات کامل مثل برنج قهوه‌ای و کینوا، و آجیل‌ها و دانه‌ها مثل بادام، گردو و تخمه کدو.

پروتئین‌های مکمل: اگر نیاز به افزایش سریع‌تر پروتئین دارید، می‌توانید از پودرهای پروتئینی مانند پودر پروتئین وی یا گیاهی استفاده کنید.

ترکیب مواد غذایی: ترکیب پروتئین‌های گیاهی مختلف مانند حبوبات با غلات (مثل برنج با عدس) می‌تواند پروتئین‌های کامل فراهم کند.

غذاهای پروتئینی آماده: در صورتی که زمان کم دارید، می‌توانید از غذاهای آماده پروتئینی استفاده کنید که در بازار موجود هستند.

استفاده از این منابع به طور منظم به شما کمک می‌کند که کمبود پروتئین در رژیم غذایی‌تان را جبران کنید.

ماهی اوزون برون (Acipenser stellatus)، که به نام‌هایی مانند سوروگا یا دراکول هم شناخته می‌شود، یکی از گونه‌های ماهیان خاویاری است که در منطقه دریای خزر و دریای سیاه زیست می‌کند. حرام یا حلال بودن این ماهی در میان علمای اسلامی موضوع بحث و جدل بوده است. در اینجا به بررسی دلایل و تاریخچه این موضوع می‌پردازیم:

ماهی ازون برون یکی از انواع ماهی‌های خاویاری (خانواده تاس‌ماهیان) بوده و زیستگاه اصلی آن، دریای خزر است. نام این ماهی در واقع واژه‌ای ترکی به معنی «دماغ‌دراز» است که به دلیل شکل ظاهری این ماهی به آن داده شده است.

این ماهی به دلیل تهیه خاویار که گران‌ترین خوراکی جهان است، صید شده و یا به صورت پرورشی رشد داده می‌شود. البته گوشت این ماهی هم بسیار مفید و البته بسیار لذیذ و روغنی است.

دریای خزر یکی از آخرین بازماندگان زیستگاه‌های طبیعی این ماهی در جهان است و به همین دلیل اهمیت اقتصادی فراوانی پیدا کرده است.  این ماهی بدنی کشیده و باریک دارد دهان آن زیر بدن قرار دارد.

ماهی اوزون برون دارای شاخک‌هایی است که برای جستجوی غذا در کف دریا به کار می‌روند. این ماهی بسته به شرایط زیستی متغیر می‌تواند به طول 2 متر و وزن 70 کیلوگرم برسد.

در برخی از مقاطع تاریخی بحث‌هایی در مورد حلال بودن گوشت این ماهی مطرح شده است. بسیاری از مردم که درباره این موضوعات حساسیت داشتند سؤال می‌کردند که چرا ماهی ازون برون حرام است؟

البته شبهه در مورد گوشت این ماهی باتوجه‌به سؤال از مراجع تقلید از بین رفته است. خوردن گوشت این ماهی باتوجه‌به شرایطی که صید آن دارد، کاملاً حلال است.

تاریخچه و فتوای حرام بودن:
 

- فلس دار بودن: یکی از معیارهای اساسی برای حلال بودن ماهی در فقه شیعه، داشتن فلس است. در ابتدا، بسیاری از علما بر این باور بودند که اوزون برون فلس ندارد و بنابراین حرام است. ویکی‌پدیا و سایر منابع آنلاین اشاره می‌کنند که این ماهی بدون پولک (فلس) در نظر گرفته می‌شد.
 

- تغییر در فتوا: در اوایل انقلاب اسلامی ایران، نظراتی مبنی بر حرام بودن اوزون برون به دلیل نداشتن فلس وجود داشت. با این حال، به دلیل اهمیت اقتصادی و ارزآوری خاویار این ماهی، بررسی‌های بیشتری انجام شد و برخی از علما به این نتیجه رسیدند که این ماهی در واقع دارای فلس‌های کوچکی است، به ویژه در ناحیه سر و گردن. این امر باعث شد که فتوا از حرام بودن به حلال یا مکروه بودن تغییر کند.

دلایل حرام یا حلال بودن:

- نظرات مراجع تقلید: 

  - آیت‌الله سیستانی: اگر ماهی در اصل خلقتش فلس داشته باشد، هرچند بعداً فلس‌هایش جدا شده باشد، خوردن آن حلال است. در صورت شک، خوردن آن جایز نیست.
  - آیت‌الله مکارم شیرازی: اگر ثابت شود ماهی دارای فلس است، خوردن آن اشکالی ندارد.
  - امام خمینی: در صورت شک در فلس دار بودن، مقلدین می‌توانند از آن استفاده کنند.
 

- منابع اقتصادی: با توجه به اهمیت خاویار اوزون برون در بازارهای جهانی، تغییر فتوا می‌توانست تأثیر زیادی بر اقتصاد کشور داشته باشد. این موضوع در تصمیم‌گیری‌های حلال یا حرام بودن نقش مهمی داشت.

نتیجه‌گیری:

حرام یا حلال بودن ماهی اوزون برون به میزان زیادی به تفسیر و فتوای مراجع تقلید و همچنین به بررسی‌های علمی و فقهی بستگی دارد. با توجه به اهمیت اقتصادی، تغییراتی در نظرات علما مشاهده شده و امروزه این ماهی به عنوان حلال یا حداقل مکروه شناخته می‌شود، البته با توجه به نظر مرجع تقلید هر فرد. 

لطفاً توجه داشته باشید که این موضوع ممکن است بر اساس نظر مراجع مختلف تغییر کند و همیشه بهتر است به نظر مرجع تقلید خود مراجعه کنید.

تغذیه نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت بیماری آلزایمر دارد. برخی مواد غذایی می‌توانند به حفظ سلامت مغز کمک کنند و در کند کردن روند پیشرفت بیماری مؤثر باشند. در اینجا به برخی از نکات تغذیه‌ای که می‌تواند در روند آلزایمر مؤثر باشد، اشاره می‌کنم:
چربی‌های سالم: چربی‌های امگا-۳ موجود در ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن، و ساردین به سلامت مغز کمک می‌کنند. این چربی‌ها باعث کاهش التهاب مغزی و بهبود عملکرد شناختی می‌شوند.

آنتی‌اکسیدان‌ها: میوه‌ها و سبزیجاتی که غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، مانند توت‌ها، اسفناج، کلم بروکلی و فلفل، به محافظت از مغز در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند.

غذاهای ضد التهابی: غذاهایی که التهاب را کاهش می‌دهند، مانند زردچوبه و زنجبیل، می‌توانند در کاهش علائم آلزایمر مفید باشند.

ویتامین‌ها و مواد معدنی: ویتامین D، ویتامین B12، و فولات برای عملکرد صحیح مغز ضروری هستند. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند به مشکلات شناختی منجر شود.

رژیم مدیترانه‌ای: مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی مدیترانه‌ای، که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، روغن زیتون، و منابع پروتئینی مانند حبوبات و ماهی است، می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد.

کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های ساده: مصرف زیاد قند و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده می‌تواند به ایجاد التهاب در مغز و کاهش سلامت شناختی منجر شود.

تغذیه صحیح به‌تنهایی نمی‌تواند از بروز آلزایمر جلوگیری کند، اما می‌تواند تأثیر زیادی بر روند بیماری داشته باشد و کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود بخشد.

محبوبیت اشپل ماهی در میان گیلانی‌ها و شهرهای شمال ایران به دلایل مختلفی برمی‌گردد که هم شامل جنبه‌های فرهنگی، غذایی و تغذیه‌ای است:

1. جنبه فرهنگی و سنتی:

- غذای محلی: اشپل ماهی بخشی جدایی‌ناپذیر از آشپزی سنتی گیلانی‌هاست. غذاهایی مانند "کوکوی اشپل"، "اشپل لقمه" و "اشپل با تخم‌مرغ" از جمله غذاهای محبوبی هستند که با اشپل تهیه می‌شوند.
- شب عید و مناسبت‌ها: در شب عید نوروز، گیلانی‌ها معمولاً از اشپل ماهی به عنوان یکی از غذاهای ویژه استفاده می‌کنند که نشان‌دهنده اهمیت فرهنگی این خوراکی است.

2. ارزش غذایی و سلامتی:

- منبع غنی از امگا-3: اشپل ماهی منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامت قلب، مغز و کاهش التهابات بدن مفید شناخته می‌شود.
- ویتامین‌ها و مواد معدنی: اشپل حاوی ویتامین‌های B12، A، E و مواد معدنی مانند فسفر و ید است که برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت عصبی و تنظیم متابولیسم بدن حیاتی هستند.

3. دسترسی و اقتصادی بودن:

- در دسترس بودن: در شهرهای شمالی ایران، به ویژه گیلان، ماهی‌ها به وفور یافت می‌شوند و این به معنای دسترسی آسان به اشپل است.
- قیمت مناسب: در مقایسه با خاویار، اشپل ماهی قیمت بسیار پایین‌تری دارد که باعث می‌شود خانواده‌های بیشتری بتوانند از آن بهره‌مند شوند.

4. طعم و تنوع در پخت:

- طعم منحصر به فرد: اشپل ماهی طعم خاصی دارد که بسیاری از مردم شمال ایران آن را دوست دارند. این طعم می‌تواند با انواع ادویه‌ها و مواد غذایی محلی ترکیب شود.
- تنوع در آشپزی: اشپل را می‌توان به روش‌های مختلفی پخت، از سرخ کردن تا استفاده در کوکوها و سالادها، که این تنوع در پخت به محبوبیت آن می‌افزاید.

5. جنبه‌های اجتماعی:

- نقش در تعاملات اجتماعی: در مهمانی‌ها، جشن‌ها و دورهمی‌ها، اشپل ماهی اغلب به عنوان پیش‌غذا یا مخلفات سرو می‌شود که به تقویت روابط اجتماعی کمک می‌کند.

مزایا و معایب اشپل ماهی
 

مزایا:
 

•امگا-3: اشپل ماهی منبع غنی اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامت قلب و مغز بسیار مفید هستند.

• ویتامین‌ها و مواد معدنی: مقادیر زیادی ویتامین B12، فولیک اسید، آهن و فسفر دارد که می‌تواند به سلامت کلی بدن کمک کند.

• پروتئین: اشپل ماهی حاوی پروتئین بالایی است که برای رشد و ترمیم بافت‌های بدن ضروری است.

• تنوع در مصرف: می‌تواند به شیوه‌های مختلفی مانند خام، سرخ شده، نمک‌سود شده یا در غذاهای مختلف استفاده شود.

معایب:
 

• کلسترول: برخی انواع اشپل ماهی مانند اشپل سالمون دریایی، حاوی کلسترول بالایی هستند که می‌تواند برای افراد با مشکلات قلبی خطرناک باشد.

• سدیم: به خصوص در انواع نمک‌سود شده، میزان سدیم بالا می‌تواند برای کسانی که باید مصرف سدیم را کنترل کنند، مضر باشد.

• حساسیت و آلرژی: برخی افراد ممکن است به اشپل ماهی حساسیت داشته باشند که می‌تواند علائم آلرژیک ایجاد کند.

• کالری بالا: به دلیل محتوای چربی، مصرف بیش از حد اشپل ماهی می‌تواند منجر به دریافت کالری بالا و در نتیجه افزایش وزن شود.این اطلاعات بر اساس دانش عمومی و منابع موجود در وب تهیه شده است
 

در نهایت، محبوبیت اشپل ماهی در میان گیلانی‌ها ترکیبی از فرهنگ غنی، ارزش تغذیه‌ای، دسترسی آسان و همچنین تنوع و لذت غذایی است که این ماده غذایی به زندگی روزمره و مناسبت‌های خاص آورده است.

استفاده از مغز ماهی یا کله ماهی در آشپزی، به ویژه در فرهنگ‌ها و مناطقی که به ماهی‌گیری وابسته هستند، جایگاه ویژه‌ای دارد. در این مقاله به بررسی چرایی این استفاده، روش‌های پخت، و مزایای تغذیه‌ای آن می‌پردازیم.

### **چرا از مغز ماهی استفاده می‌کنیم؟**
 

- **بهره‌وری از منابع:** در بسیاری از فرهنگ‌ها، استفاده از تمام بخش‌های ماهی به عنوان روشی برای کاهش ضایعات و استفاده بهینه از منابع غذایی در نظر گرفته می‌شود. مغز ماهی بخشی است که می‌تواند به عنوان غذا یا مواد اولیه برای سوپ‌ها و خورش‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

  
- **طعم و بافت خاص:** مغز ماهی دارای بافتی نرم و طعمی متمایز است که می‌تواند به غذاها عمق و غنای بیشتری ببخشد. در برخی از کشورها مانند ژاپن، مغز ماهی به عنوان یک لذت غذایی خاص شناخته می‌شود (مثلاً در سوشی یا ساشیمی).

### **روش‌های پخت:**
 

- **سوپ و خورش:** در آشپزی چینی، مغز ماهی به همراه استخوان‌ها برای تهیه سوپ‌های مغذی استفاده می‌شود که به آن‌ها طعم و مواد مغذی می‌افزاید.
 

- **تفت دادن:** در برخی از فرهنگ‌های آسیایی، مغز ماهی را با ادویه‌ها و سبزیجات تفت می‌دهند تا طعمی ملایم و خوشمزه ایجاد شود.
 

- **سرخ کردن:** در برخی مناطق، مغز ماهی را به صورت سرخ شده سرو می‌کنند که بافت ترد و طعم غنی دارد.

### **مزایای تغذیه‌ای:**
 

- **منبع امگا-3:** مغز ماهی مانند سایر بخش‌های ماهی، سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامت قلب و مغز مفید است.
 

- **ویتامین‌ها و مواد معدنی:** مغز ماهی می‌تواند حاوی ویتامین‌هایی مانند B12، D و مواد معدنی مانند فسفر و ید باشد.
 

- **کاهش ضایعات غذایی:** استفاده از تمام بخش‌های ماهی، از جمله مغز، به کاهش ضایعات غذایی کمک می‌کند که اهمیت بالایی در حفظ محیط زیست دارد.

### **جنبه‌های فرهنگی و سنتی:**
 

- **سنت‌های محلی:** در برخی مناطق، مانند بخش‌هایی از ایران (مثلاً گیلان)، استفاده از کله ماهی در غذاهای سنتی مانند "کله ماهی شکم‌پر" رایج است.
 

- **غذاهای خاص:** در فرهنگ‌های مختلف، مغز ماهی ممکن است در مناسبت‌های خاص یا به عنوان یک غذای لوکس سرو شود.

### **نتیجه‌گیری:**
 

استفاده از مغز ماهی یا کله ماهی نه تنها به دلایل تغذیه‌ای و کاهش ضایعات غذایی، بلکه به دلیل طعم و بافت خاص آن در آشپزی جایگاه ویژه‌ای دارد. این بخش از ماهی می‌تواند به روش‌های مختلفی پخته شود و در فرهنگ‌های متنوعی جایگاهی در آشپزی سنتی و مدرن دارد. 

وظایف یک دامپزشک در قصابی‌ها یا مراکز عرضه گوشت شامل نظارت بر بهداشت و سلامت گوشت و فرآورده‌های دامی است تا از ایمنی و سلامت مصرف‌کنندگان اطمینان حاصل شود. مهم‌ترین وظایف او عبارت‌اند از:
۱. نظارت بر سلامت دام پیش از کشتار
بررسی وضعیت عمومی دام‌ها برای تشخیص بیماری‌های عفونی یا انگلی
تأیید سلامت دام‌ها برای ورود به کشتارگاه

۲. بازرسی گوشت پس از کشتار
بررسی لاشه‌ها برای شناسایی علائم بیماری، عفونت یا آلودگی
اطمینان از اینکه گوشت فاقد بیماری‌هایی مانند سل، تب مالت، سیاه‌زخم و کیست‌های انگلی است
تشخیص و معدوم‌سازی بخش‌های آلوده گوشت

۳. کنترل شرایط بهداشتی محیط
نظارت بر بهداشت محل نگهداری و عرضه گوشت
بررسی عملکرد سردخانه‌ها برای اطمینان از نگهداری گوشت در دمای مناسب
کنترل بهداشت ابزارها و تجهیزات برش و بسته‌بندی

۴. نظارت بر کارکنان و اجرای قوانین بهداشتی
اطمینان از رعایت اصول بهداشتی توسط کارکنان (مانند شستن دست‌ها، استفاده از لباس مخصوص و دستکش)
اجرای استانداردهای بهداشتی مطابق با قوانین دامپزشکی و بهداشت عمومی

۵. بررسی موارد تقلب در گوشت
جلوگیری از عرضه گوشت فاسد یا آلوده
بررسی گوشت از نظر وجود مواد شیمیایی یا هورمونی غیرمجاز
نظارت بر عدم ترکیب گوشت‌های ناسالم با گوشت سالم

۶. صدور مجوزهای بهداشتی
ارائه تأییدیه‌های دامپزشکی برای فروش قانونی گوشت
همکاری با نهادهای نظارتی و بهداشتی برای کنترل کیفیت

۷. آموزش و آگاهی‌بخشی
ارائه توصیه‌های بهداشتی به قصابان و فروشندگان
اطلاع‌رسانی درباره بیماری‌های مشترک بین انسان و دام

۸. اقدام در مواقع اضطراری
شناسایی و گزارش سریع بیماری‌های دامی خطرناک
کمک به جلوگیری از شیوع بیماری‌ها در صورت بروز آلودگی در گوشت
حضور دامپزشک در مراکز عرضه گوشت، نقش مهمی در حفظ سلامت جامعه و کاهش خطر انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و دام دارد.

ماهی سفید، که به نام‌های "Caspian white fish" یا "Siberian sturgeon" هم شناخته می‌شود، در دریاچه‌ها و رودخانه‌های شمالی، به‌ویژه در دریای خزر یافت می‌شود. این ماهی به‌طور خاص در این مناطق زندگی می‌کند و در طول زمان تکامل یافته است.

تیغ‌های ماهی سفید برای محافظت از بدنش در برابر شکارچیان و همچنین برای حفظ تعادل و حرکت در آب تکامل یافته‌اند. این تیغ‌ها به‌ویژه در پشت ماهی و اطراف دهنش مشاهده می‌شوند و به‌عنوان یک مکانیسم دفاعی عمل می‌کنند.

این ویژگی‌ها به ماهی سفید کمک می‌کنند تا در محیط‌های پیچیده و چالش‌برانگیز زندگی خود بقای بیشتری داشته باشد.حسینی: تیغ‌های ماهی سفید در زمان خوردن می‌توانند آزاردهنده باشند، زیرا این تیغ‌ها بسیار ریز و تیز هستند و ممکن است در زمان بلعیدن یا جویدن به حلق یا دهان آسیب برسانند.

این ویژگی به دلیل نحوه ساختار بدن ماهی است که برای حفظ تعادل در آب و جلوگیری از شکارچیان به این تیغ‌ها نیاز دارد.

در هنگام خوردن ماهی سفید، اگر ماهی به درستی از تیغ‌ها جدا نشود یا در هنگام پخت از تیغ‌های آن به‌طور کامل جدا نشده باشد، ممکن است تیغ‌ها به گلو، دهان یا دندان‌ها آسیب رسانده و موجب اذیت شوند. برای جلوگیری از این مشکل، معمولاً ماهی سفید را به‌طور دقیق‌تر پاک می‌کنند تا تیغ‌ها به‌طور کامل از گوشت ماهی جدا شود.

خواص ماهی شیر و دلیل داشتن تیغ‌های بزرگ
خواص ماهی شیر:
ماهی شیر یکی از محبوب‌ترین ماهی‌های جنوب ایران است و به دلیل ارزش غذایی بالا و طعم لذیذ، طرفداران زیادی دارد. برخی از خواص آن عبارت‌اند از:
1. سرشار از پروتئین: پروتئین موجود در ماهی شیر به رشد و ترمیم عضلات کمک می‌کند.

2. غنی از اسیدهای چرب امگا ۳: این اسیدهای چرب برای سلامت قلب، کاهش التهاب، بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر بیماری‌های قلبی مفید هستند.

3. منبع ویتامین D: مصرف آن به تقویت استخوان‌ها و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.

4. دارای مواد معدنی مهم: ماهی شیر حاوی کلسیم، فسفر و پتاسیم است که برای سلامت عمومی بدن ضروری‌اند.

5. کمک به کاهش کلسترول بد (LDL): مصرف منظم این ماهی می‌تواند به بهبود سلامت قلبی-عروقی کمک کند.


چرا ماهی شیر تیغ‌های بزرگی دارد و این چه مزیتی دارد؟
ماهی شیر نسبت به بسیاری از ماهی‌های دیگر تیغ‌های کمتری دارد و تیغ‌های آن درشت و ضخیم هستند. این ویژگی چند مزیت دارد:
1. راحتی در مصرف: تیغ‌های بزرگ این ماهی به راحتی قابل جدا کردن هستند و هنگام خوردن، خطر بلعیدن تیغ‌های ریز را کاهش می‌دهد.

2. مناسب برای کودکان و سالمندان: از آنجایی که تیغ‌های ماهی شیر درشت هستند، والدین می‌توانند راحت‌تر تیغ‌ها را جدا کنند و ماهی را برای کودکان و سالمندان سرو کنند.

3. بهتر برای پخت و پز: این ویژگی باعث می‌شود که ماهی شیر گزینه‌ای عالی برای سرخ کردن، کبابی کردن یا تهیه قلیه ماهی باشد، بدون اینکه نگران تیغ‌های زیاد و ریز باشیم.


به طور کلی، ماهی شیر یکی از بهترین گزینه‌ها برای کسانی است که می‌خواهند از فواید ماهی بهره ببرند اما از تیغ‌های ریز و آزاردهنده اجتناب کنند.

خیر، ماهی شیر (Scomberomorus commerson) معمولاً در آب‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری یافت می‌شود و در اقیانوس هند، خلیج فارس، دریای عمان و دریای عرب زیستگاه دارد.
دریای شمال (بین بریتانیا و شمال اروپا) آب‌هایی سرد و کم‌نمک دارد و زیستگاه ماهیان دیگری مانند ماهی کاد (Cod)، شاه‌ماهی (Herring) و ماهی حلوا (Plaice) است. بنابراین، ماهی شیر در دریای شمال زندگی نمی‌کند.

دانشمندان حسگر زیستی نوآورانه‌ای توسعه داده‌اند که با استفاده از نانوذرات اکسید روی و الکترودهای گرافن متخلخل، قادر به تشخیص تازگی گوشت است. این حسگر با شناسایی هیپوگزانتین، ترکیبی که پس از مرگ در اثر تجزیه آدنوزین تری‌فسفات (ATP) تشکیل می‌شود، میزان تازگی گوشت را ارزیابی می‌کند.

برخلاف روش‌های سنتی که ممکن است پرهزینه و زمان‌بر باشند، این حسگر زیستی با دقت بالای بیش از ۹۸ درصد، سطوح هیپوگزانتین را تشخیص می‌دهد و امکان ارزیابی سریع و دقیق تازگی گوشت را فراهم می‌کند.
این پیشرفت می‌تواند نقش مهمی در تضمین ایمنی و کیفیت مواد غذایی ایفا کند و به‌عنوان ابزاری کارآمد در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

این حسگر زیستی توسط تیمی از محققان از جمله آکادمی علوم و فناوری ویتنام (VAST) و آکادمی علوم روسیه توسعه یافته است.

این حسگر زیستی با استفاده از نانوذرات اکسید روی (ZnO) و الکترودهای گرافن متخلخل ساخته شده و برای تشخیص فساد گوشت به‌کار می‌رود. مکانیسم عملکرد آن به‌صورت زیر است:
تشخیص هیپوگزانتین:بعد از مرگ حیوان، آدنوزین تری‌فسفات (ATP) در عضلات شروع به تجزیه می‌کند و ماده‌ای به نام هیپوگزانتین تولید می‌شود. هرچه میزان این ماده بیشتر باشد، نشان‌دهنده فساد بیشتر گوشت است.

واکنش الکتروشیمیایی:حسگر، سطوح هیپوگزانتین را از طریق واکنش الکتروشیمیایی شناسایی می‌کند. وقتی گوشت فاسد می‌شود، هیپوگزانتین روی سطح حسگر اکسید شده و سیگنال الکتریکی تولید می‌کند. شدت این سیگنال نشان‌دهنده میزان فساد گوشت است.

اندازه‌گیری دقیق و سریع:برخلاف روش‌های سنتی (مانند تست‌های شیمیایی یا بررسی بوی گوشت)، این حسگر به‌طور مستقیم و با دقت ۹۸٪ مقدار هیپوگزانتین را اندازه‌گیری کرده و نتیجه را در زمان کوتاهی ارائه می‌دهد.

کاربرد در صنایع غذایی:این فناوری می‌تواند در بسته‌بندی‌های هوشمند برای نظارت بر تازگی گوشت یا در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت مواد غذایی به‌کار رود.
این حسگر می‌تواند گامی مهم در جلوگیری از مصرف گوشت فاسد و حفظ سلامت مصرف‌کنندگان باشد.

نور مغازه‌ها و فروشگاه‌ها به‌طور مستقیم خطر سلامتی برای گوشت ایجاد نمی‌کند، اما شرایط نامناسب نورپردازی و قرار گرفتن طولانی‌مدت گوشت در معرض نور مستقیم می‌تواند به‌طور غیرمستقیم روی کیفیت و ایمنی گوشت تأثیر بگذارد و در نهایت خطراتی برای سلامت مصرف‌کننده ایجاد کند. در ادامه، تأثیرات مهم توضیح داده شده است:
1. افزایش اکسیداسیون گوشت
نور، به‌ویژه نورهای فلورسنت یا UV، می‌تواند فرآیند اکسیداسیون چربی‌ها و پروتئین‌های گوشت را تسریع کند.
اکسیداسیون باعث تغییر طعم و بوی گوشت (مانند طعم تند یا ترش) شده و در بلندمدت ممکن است ترکیبات مضر (مانند رادیکال‌های آزاد) در گوشت ایجاد کند که به بدن آسیب می‌رساند.

2. تغییر رنگ گوشت و کاهش کیفیت آن
نور مستقیم می‌تواند رنگ گوشت را به سمت قهوه‌ای یا خاکستری تغییر دهد، که نشان‌دهنده افت کیفیت و احتمالاً فساد گوشت است.
اگر تغییر رنگ به‌طور مداوم و در کنار افزایش دمای محیط رخ دهد، رشد باکتری‌های بیماری‌زا نیز محتمل‌تر می‌شود.

3. رشد باکتری‌ها به‌دلیل گرما
نور مستقیم به‌ویژه اگر همراه با عدم نگهداری گوشت در دمای مناسب باشد (زیر 4 درجه سانتی‌گراد)، می‌تواند دمای سطح گوشت را افزایش دهد و شرایط برای رشد باکتری‌هایی مانند سالمونلا، اشریشیا کلی (E. coli)، و لیستریا فراهم شود.

4. کاهش عمر مفید گوشت
نور قوی و مداوم می‌تواند سرعت فساد گوشت را افزایش دهد، حتی اگر تاریخ انقضا روی بسته‌بندی هنوز به پایان نرسیده باشد.

چگونه از سلامت گوشت مطمئن شویم؟
برای کاهش خطرات مربوط به نور و اطمینان از سلامت گوشت:
1. گوشت را از فروشگاه‌هایی خریداری کنید که از نور ملایم و سیستم‌های خنک‌کننده مناسب استفاده می‌کنند.

2. بررسی کنید که گوشت در بسته‌بندی‌های شفاف و دارای برچسب معتبر (مانند تاریخ تولید و انقضا) قرار دارد.

3. به رنگ و بوی طبیعی گوشت توجه کنید؛ گوشت با بوی تند یا رنگ غیرطبیعی (قهوه‌ای یا خاکستری) نشان‌دهنده فساد است.

4. گوشت را سریعاً پس از خرید در یخچال یا فریزر قرار دهید و از نگهداری آن در معرض نور مستقیم جلوگیری کنید.


در نهایت، نور به‌خودی‌خود عامل فساد یا خطر نیست، اما می‌تواند شرایط مساعدی برای تغییرات منفی در گوشت ایجاد کند

گوشت سفید به دسته‌ای از گوشت‌ها اطلاق می‌شود که به‌طور معمول رنگ روشن‌تری نسبت به گوشت قرمز دارند و اغلب با ویژگی‌های خاص تغذیه‌ای، بافتی و مصرفی از گوشت قرمز متمایز می‌شوند. این نوع گوشت عمدتاً شامل گوشت پرندگان (مانند مرغ، بوقلمون، و اردک) و برخی گونه‌های ماهی و غذاهای دریایی (مانند میگو و ماهی سفید) می‌شود.

ویژگی‌های گوشت سفید:

1. ترکیب تغذیه‌ای:

   • چربی اشباع کمتر و پروتئین بالا.
   • غنی از ویتامین‌ها (مانند ویتامین B3 و B6) و مواد معدنی (مانند فسفر و سلنیوم).
   • در مقایسه با گوشت قرمز، کلسترول پایین‌تری دارد.

2. هضم‌پذیری بهتر:

   • به دلیل ساختار بافتی، هضم گوشت سفید برای بسیاری از افراد آسان‌تر است.

3. موارد مصرف:

   • بیشتر در رژیم‌های غذایی سالم، کاهش وزن و رژیم‌های کم‌چرب استفاده می‌شود.
   • در فرهنگ‌ها و رژیم‌های غذایی مختلف (مانند مدیترانه‌ای یا آسیایی) بسیار محبوب است.

4. رنگ و بافت:

   • رنگ آن به دلیل میزان کم میوگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را در ماهیچه‌ها ذخیره می‌کند) روشن‌تر از گوشت قرمز است.

استثناها و تفاوت‌ها:

برخی از گوشت‌های پرندگان مانند گوشت اردک یا غاز ممکن است به دلیل درصد چربی بالاتر، رنگ تیره‌تر یا طعم متفاوتی داشته باشند که آن‌ها را در مرز میان گوشت سفید و گوشت قرمز قرار می‌دهد.

جمع‌بندی:

گوشت سفید به دلیل ارزش غذایی بالا، کم‌چرب بودن و هضم‌پذیری مناسب، یک انتخاب سالم برای بسیاری از افراد محسوب می‌شود. در عین حال، مصرف متعادل آن، به‌ویژه در کنار منابع گیاهی، توصیه می‌شود تا تمامی نیازهای تغذیه‌ای بدن تأمین شود.

 مصرف ماهی و دوغ به‌صورت هم‌زمان به دلیل ترکیب خاص مواد غذایی موجود در آن‌ها در برخی فرهنگ‌ها و باورها توصیه نمی‌شود. این   موضوع از دو   منظر بررسی می‌شود:

 1. دلایل علمی و گوارشی

•  هضم دشوار: ماهی منبع پروتئین حیوانی و دوغ حاوی لبنیات است. ترکیب این دو ممکن است برای برخی افراد باعث اختلال گوارشی شود،   زیرا هضم پروتئین   ماهی و لبنیات هم‌زمان نیاز به فرآیندهای مختلفی دارد.
•  حساسیت‌های پوستی: در افراد حساس، مصرف هم‌زمان ماهی و دوغ ممکن است منجر به واکنش‌های آلرژیک یا بروز مشکلات پوستی مانند   لکه‌های سفید   (ویتیلیگو) شود، اگرچه این مورد از نظر علمی به‌طور کامل اثبات نشده است.
•  طبع سرد: هر دو ماده طبع سرد دارند و مصرف هم‌زمان آن‌ها ممکن است در برخی افراد باعث احساس سردی، نفخ، یا مشکلات گوارشی شود.

 2. باورهای سنتی و طب سنتی

در طب سنتی ایرانی و بسیاری از فرهنگ‌ها، توصیه می‌شود غذاهایی با طبع سرد مانند ماهی با مواد غذایی با طبع گرم مصرف شوند تا تعادل بدن حفظ شود. ترکیب ماهی و دوغ به دلیل سردی بیش از حد ممکن است موجب بروز مشکلاتی مانند ضعف سیستم گوارشی یا سردی بدن شود.

راه‌حل:

برای کاهش اثرات احتمالی، می‌توان ماهی را با مواد غذایی با طبع گرم مثل سیر، زنجبیل، یا ادویه‌جات مصرف کرد و از خوردن دوغ هم‌زمان با آن پرهیز کرد. همچنین مصرف دوغ با طعم‌دهنده‌های گرم مثل نعناع یا آویشن می‌تواند تا حدی اثرات سردی آن را کاهش دهد.

دمی پخت ماهی یکی از غذاهای خوشمزه و محبوب جنوب ایران، به‌ویژه در بوشهر است. این غذا ترکیبی از برنج، ماهی، و ادویه‌های خوش‌عطر است که طعمی بی‌نظیر ایجاد می‌کند.

معمولاً از ماهی‌های گوشتی و مناسب برای پخت و پز استفاده می‌شود. برخی از ماهی‌های رایج که می‌توان برای این غذا استفاده کرد عبارتند از:

1. شوریده (یکی از ماهی‌های محبوب در جنوب ایران)
2. هامور (ماهیان گوشتی و خوش‌طعم)
3. طاووس ماهی
4. سنگسر
5. گربه‌ماهیان (مانند گربه‌ماهیان سیاه یا سفید)

این ماهی‌ها علاوه بر طعم خوب، بافت مناسبی برای دم‌کردن دارند و به خوبی با ادویه‌ها و سس‌های این غذا ترکیب می‌شوند.

در ادامه طرز تهیه این غذا را آورده‌ام:

مواد لازم:

• برنج: 2 پیمانه
• ماهی (ترجیحاً ماهی جنوبی مثل شوریده یا هامور): 500 گرم
• پیاز: 2 عدد بزرگ
• سیر: 4-5 حبه
• رب گوجه‌فرنگی: 2 قاشق غذاخوری
• ادویه‌جات: زردچوبه، پودر لیمو عمانی، فلفل سیاه، فلفل قرمز، دارچین، و نمک به مقدار لازم
• سبزی معطر (ترکیبی از شوید، گشنیز، و شنبلیله خشک یا تازه): 1 پیمانه
• تمرهندی: نصف بسته (ترجیحاً تمر هندی بدون هسته)
• روغن: به میزان لازم
• آب: 4 پیمانه

طرز تهیه:

1. آماده کردن ماهی:

1. ماهی را تمیز کرده، تکه کنید و با نمک، زردچوبه، و کمی آب لیمو مزه‌دار کنید.
2. ماهی را در کمی روغن سرخ کنید و کنار بگذارید.

2. آماده کردن سس:

1. پیازها را ریز خرد کرده و در روغن تفت دهید تا طلایی شود.
2. سیر له‌شده را اضافه کنید و کمی تفت دهید.
3. زردچوبه، فلفل سیاه، فلفل قرمز و دارچین را اضافه کرده و با پیاز مخلوط کنید.
4. رب گوجه‌فرنگی را اضافه کنید و چند دقیقه تفت دهید تا خامی رب گرفته شود.
5. تمرهندی را در یک لیوان آب گرم حل کرده، صاف کنید و به سس اضافه کنید.
6. سبزی‌های معطر را داخل سس بریزید و به‌خوبی مخلوط کنید.

3. پخت برنج:

1. برنج را شسته و به همراه آب به سس اضافه کنید.
2. ماهی سرخ‌شده را روی برنج قرار دهید و درب قابلمه را بگذارید.
3. حرارت را کم کنید و اجازه دهید برنج با سس و ماهی دم بکشد.

4. سرو غذا:

دمی پخت را در ظرف سرو کشیده و با لیمو ترش تازه و سبزی‌خوردن تزئین کنید.

نکته‌ها:

• می‌توانید از فلفل سبز تند برای طعم تندتر استفاده کنید.
• اضافه کردن کمی زعفران دم‌کرده در مرحله آخر طعم و رنگ بهتری به غذا می‌دهد.

نوش جان!

طرز تهیه ماهی شوریده کبابی

مواد لازم:
ماهی شوریده: ۱ عدد متوسط
روغن زیتون: ۳ قاشق غذاخوری
آبلیمو: ۲ قاشق غذاخوری
سیر: ۲ حبه (ریز شده)
زعفران دم‌کرده: ۱ قاشق غذاخوری
نمک و فلفل: به مقدار لازم
ادویه ماهی: ۱ قاشق چای‌خوری
سبزیجات معطر (شوید، گشنیز، جعفری): ۲ قاشق غذاخوری (اختیاری)

طرز تهیه:
1. آماده‌سازی ماهی:ماهی شوریده را تمیز کرده، شکم آن را خالی کرده و کاملاً شستشو دهید. سپس با یک دستمال تمیز خشک کنید.

2. مرینیت کردن ماهی:در یک کاسه، روغن زیتون، آبلیمو، سیر ریز شده، زعفران دم‌کرده، نمک، فلفل، و ادویه ماهی را مخلوط کنید. اگر مایل هستید از سبزیجات معطر استفاده کنید، آن‌ها را نیز اضافه کنید.

3. ماهی را مزه‌دار کنید:مخلوط آماده شده را به داخل شکم ماهی و روی سطح آن بمالید. ماهی را به مدت ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت در یخچال قرار دهید تا طعم‌ها به خورد آن برود.

4. پخت ماهی روی زغال یا گریل:ماهی را روی سیخ مناسب یا توری کبابی قرار دهید. اگر از توری استفاده می‌کنید، ابتدا آن را کمی با روغن چرب کنید تا ماهی به آن نچسبد.ماهی را روی زغال یا گریل با حرارت متوسط قرار داده و هر چند دقیقه یک بار آن را برگردانید تا هر دو طرف آن طلایی و مغزپخت شود.

5. سرو ماهی:ماهی شوریده کبابی را با برنج زعفرانی، نان تازه، یا سبزیجات گریل‌شده سرو کنید.


نکته:
می‌توانید در کنار ماهی از سس‌های مخصوص مانند سس لیمویی یا سس تارتار استفاده کنید.
زمان پخت بسته به ضخامت ماهی حدود ۱۵-۲۰ دقیقه است.

ماهی شوریده یکی از انواع ماهیان دریایی است که در دریای خزر یافت می‌شود. این ماهی به دلیل طعم و بافت خاصش در بین مردم ایران محبوب است. اما در مورد علت نام‌گذاری آن، گفته می‌شود که اسم "شوریده" به ویژگی خاص این ماهی مربوط می‌شود. این ماهی به دلیل رفتار خاصش در محیط طبیعی خود و احتمالاً به دلیل طعم کمی شور و خاص، به این اسم نام‌گذاری شده است.در گذشته‌ها، این ماهی به دلیل شرایط خاص زندگی در آب‌های شور و رفتارهایی که به نوعی به یک شوریدگی و حرکت‌های تند شباهت داشت، به این نام شناخته می‌شده است. همچنین ممکن است به دلیل طعم خاص آن که برای بسیاری از افراد نسبت به سایر ماهیان کمی شورتر و متمایز است، این نام‌گذاری صورت گرفته باشد.

ماهی شوریده به دلیل گوشت لطیف و طعم خوبش، می‌تواند به روش‌های مختلف طبخ شود. در اینجا چند روش عالی برای طبخ و مزه‌دار کردن ماهی شوریده آورده شده است:

1. ماهی شوریده کبابی
2. ماهی شوریده سرخ شده
3. ماهی شوریده با سس لیمو و کره
4. ماهی شوریده پخته با سبزیجات

نکات مزه‌دار کردن ماهی شوریده:برای مزه‌دار کردن ماهی شوریده می‌توانید از ترکیب روغن زیتون، آبلیمو، زعفران و سیر استفاده کنید که طعم دلپذیر و عطر خوبی به آن می‌دهد.استفاده از سبزیجات معطر مثل گشنیز، شوید و تره می‌تواند طعم ماهی را بسیار خوشمزه‌تر کند.به جای آبلیمو، از مخلوطی از لیمو و کمی سرکه می‌توانید استفاده کنید تا طعم متفاوت‌تری به ماهی بدهید.

بازسازی عضلات پس از یک دوره وقفه یا آسیب به ترکیب تمرینات هوشمندانه و تغذیه مناسب نیاز دارد. برنامه‌ای که در اینجا پیشنهاد می‌شود شامل دو بخش اصلی است: تمرینات ورزشی و تغذیه مرتبط با ریکاوری عضلات.

1. تمرینات ورزشی مرتبط با بازسازی عضلات

الف) شروع تدریجی با تمرینات قدرتی

تمرینات چندمفصلی (Compound Exercises) بهترین انتخاب برای بازسازی سریع عضلات هستند:

    اسکوات: تمرکز بر پاها و عضلات مرکزی.

    ددلیفت: برای تقویت عضلات پشت و پاها.

    پرس سینه: برای عضلات سینه، شانه و پشت بازو.

    بارفیکس یا لات‌پول‌داون: برای تقویت عضلات پشتی و دست‌ها.

    پرس سرشانه: برای عضلات شانه و استحکام بالاتنه.

تعداد و شدت تمرینات:

    هفته 1-2: وزنه سبک، 12-15 تکرار در 3 ست.

    هفته 3-4: افزایش تدریجی وزنه، 8-12 تکرار در 3-4 ست.

ب) تمرینات هوازی برای تسریع جریان خون و بهبود ریکاوری

    دویدن آرام یا دوچرخه‌سواری سبک: 20-30 دقیقه در روز.

    هدف: بهبود جریان خون و انتقال مواد مغذی به عضلات.

ج) تمرینات کششی و انعطافی

    حرکات یوگا یا کششی ایستا برای افزایش انعطاف و کاهش خطر آسیب‌دیدگی.

    مثال: کشش همسترینگ، گربه-شتر (Cat-Cow)، و کشش شانه.

د) تمرینات با وزن بدن یا تجهیزات سبک

    برای شروع ملایم، می‌توانید از تمرینات زیر استفاده کنید:

        پلانک: تقویت عضلات مرکزی.

        شنا: برای عضلات سینه و بازو.

        لانگز: برای پاها و عضلات گلوتئال.

2. نوع تغذیه در بازه بازسازی عضلات

الف) مصرف پروتئین کافی

    مقدار: 1.6-2.2 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن.

    منابع پروتئین:

        حیوانی: مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، گوشت قرمز کم‌چرب، لبنیات.

        گیاهی: عدس، سویا، کینوا، نخود، آجیل‌ها.

        مکمل‌ها: پروتئین وی یا کازئین پس از تمرین.

ب) مصرف کربوهیدرات برای تأمین انرژی و بهبود ریکاوری

    مقدار: 4-6 گرم کربوهیدرات به ازای هر کیلوگرم وزن بدن.

    منابع کربوهیدرات:

        پیچیده: جو دوسر، برنج قهوه‌ای، سیب‌زمینی شیرین، نان سبوس‌دار.

        ساده (پس از تمرین): موز، خرما، عسل.

ج) چربی‌های سالم برای حمایت از هورمون‌ها

    مقدار: 20-30% کالری روزانه از چربی‌ها.

    منابع چربی:

        آووکادو، روغن زیتون، مغزها، ماهی‌های چرب (سالمون).

د) زمان‌بندی تغذیه

    قبل از تمرین:

        یک وعده کوچک حاوی کربوهیدرات و پروتئین.

        مثال: یک موز + 1 قاشق کره بادام‌زمینی.

    بعد از تمرین:

        ترکیبی از پروتئین سریع‌جذب (وی پروتئین) و کربوهیدرات ساده.

        مثال: 1 پیمانه وی پروتئین + 1 لیوان شیر و خرما.

    قبل از خواب:

        پروتئین دیرجذب (کازئین یا ماست یونانی) برای حمایت از رشد عضلات در طول شب.

هـ) هیدراتاسیون مناسب

    روزانه 2-3 لیتر آب مصرف کنید.

    نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت (در صورت تعریق زیاد).

برنامه نمونه تمرین و تغذیه در یک روز بازسازی عضلات

صبحانه:

    3 عدد تخم‌مرغ + نان سبوس‌دار + 1 لیوان شیر.

میان‌وعده:

    یک مشت آجیل و یک سیب.

تمرین:

    تمرین قدرتی (45 دقیقه) + 20 دقیقه دویدن آرام.

بعد از تمرین:

    1 پیمانه وی پروتئین + 1 موز.

ناهار:

    150 گرم مرغ کبابی + برنج قهوه‌ای + سبزیجات بخارپز.

عصرانه:

    ماست یونانی + جو دوسر.

شام:

    150 گرم ماهی سالمون + سیب‌زمینی شیرین + سالاد.

قبل از خواب:

    1 لیوان شیر کازئین یا ماست یونانی با مقداری مغز بادام.

شب یلدا یا شب چله، یکی از مهم‌ترین جشن‌های سنتی ایرانیان است که از دیرباز با رسوم خاصی در مناطق مختلف ایران گرامی داشته می‌شود. غذاها و خوراکی‌هایی که برای این شب تهیه می‌شوند، علاوه بر تنوع، ریشه در فرهنگ، تاریخ و اقلیم هر منطقه دارند. در ادامه به برخی از غذاهای محبوب شب یلدا در شهرهای مختلف ایران اشاره می‌کنم:

تهران و مناطق مرکزی ایران

    آجیل و خشکبار: آجیل مشکل‌گشا (بادام، پسته، گردو، کشمش و...) یکی از اصلی‌ترین خوراکی‌های شب یلدا است.

    انار و هندوانه: این میوه‌ها نماد باروری و برکت هستند و در بسیاری از خانه‌ها سرو می‌شوند.

    پلوهای سنتی: در برخی خانواده‌ها، غذاهایی مانند سبزی پلو با ماهی یا رشته‌پلو طبخ می‌شود.

شمال ایران (گیلان و مازندران)

    مرغ ترش یا فسنجان: از غذاهای محبوب شب یلدا در گیلان است که با گردو و رب انار تهیه می‌شود.

    آش کشک: یکی از غذاهای سنتی در این منطقه برای شب‌های سرد زمستان.

    لبوی داغ و کدو حلوایی پخته: برای گرم کردن بدن و ایجاد حس شادی.

غرب ایران (کردستان، کرمانشاه)

    خورشت خلال کرمانشاهی: غذایی لوکس و مجلسی که با خلال بادام و گوشت تهیه می‌شود.

    کوفته‌های محلی: مانند کوفته کردستانی که اغلب در این شب سرو می‌شود.

    کلانه: نوعی نان محلی که با سبزی و روغن تهیه می‌شود.

جنوب ایران (خوزستان، بوشهر، هرمزگان)

    ماهی و میگو: در شهرهای جنوبی، غذاهای دریایی جایگاه ویژه‌ای دارند.

    حلیم یا خوراک گندم: از خوراکی‌های پرطرفدار در خوزستان.

    خرما و شیرینی‌های محلی: خرما با کنجد یا شیره در این مناطق بسیار محبوب است.

شرق ایران (خراسان، سیستان و بلوچستان)

    شله مشهدی: در خراسان رضوی، شله یکی از غذاهای مورد علاقه برای شب یلدا است.

    آش انار: غذایی که با انار و سبزیجات تهیه می‌شود و در مناطق خراسان جنوبی محبوبیت دارد.

    نان‌های محلی: نان‌های خاص سیستان و بلوچستان همراه با خرما سرو می‌شود.

جنوب شرق (کرمان)

    آش رشته کرمانی: با طعم‌های محلی ویژه این منطقه.

    قاووت: پودر مقوی و شیرینی که به عنوان میان‌وعده سرو می‌شود.

    کماچ سهن: نوعی شیرینی سنتی کرمان که در شب یلدا خورده می‌شود.

آذربایجان (شرقی و غربی)

    کوفته تبریزی: غذای مشهور این منطقه که معمولاً در شب یلدا سرو می‌شود.

    دلمه برگ مو: از غذاهای سنتی و محبوب در آذربایجان.

    شیرینی‌های محلی: مانند باقلوا و نوقا.

فارس و جنوب غرب ایران

    کلم پلو شیرازی: از غذاهای خوشمزه و خاص شیراز.

    رنگینک: دسر تهیه شده با خرما و آرد.

در بسیاری از مناطق ایران، رسم است که سفره شب یلدا با رنگ و بوی میوه‌ها و خوراکی‌های مختلف مزین شود و همه اعضای خانواده دور هم جمع شوند. اگر می‌خواهید درباره غذای خاصی یا رسومات منطقه خاصی اطلاعات بیشتری داشته باشید، بگویید

قلیه ماهی یکی از غذاهای محبوب و سنتی جنوب ایران است که طعم ترش و تند دلچسبی دارد. در ادامه طرز تهیه این غذا را به شما آموزش می‌دهم:


 

مواد لازم

    •    ماهی: ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم (ترجیحاً ماهی‌های جنوبی )

    •    سبزی قلیه ماهی: ۳۰۰ گرم (شامل گشنیز و شنبلیله به نسبت ۴ به ۱)

    •    تمرهندی: نصف بسته (تقریباً ۲۰۰ گرم)

    •    پیاز: ۲ عدد بزرگ

    •    سیر: ۴ حبه

    •    فلفل قرمز: به میزان لازم (ترجیحاً تند)

    •    زردچوبه: ۱ قاشق چای‌خوری

    •    نمک: به میزان لازم

    •    روغن: به میزان لازم

    •    آرد: ۱ قاشق غذاخوری (برای قوام بیشتر)
 

مراحل تهیه قلیه ماهی


    1.    آماده کردن ماهی:

    •    ماهی را پاک کرده، شسته و به تکه‌های متوسط برش دهید.

    •    آن را با مقداری نمک، زردچوبه و آبلیمو مزه‌دار کرده و برای مدت ۳۰ دقیقه در یخچال قرار دهید.

    2.    آماده کردن تمر هندی:

    •    تمرهندی را در یک کاسه با حدود ۲ لیوان آب ولرم مخلوط کنید و خوب ورز دهید تا شیره آن جدا شود.

    •    سپس آن را از صافی عبور دهید تا هسته‌ها و پوست تمرهندی جدا شود.

    3.    سرخ کردن پیاز و سیر:

    •    پیاز را نگینی خرد کرده و در مقداری روغن سرخ کنید تا طلایی شود.

    •    سیرها را رنده کرده و به پیاز اضافه کنید و کمی تفت دهید.

    •    فلفل قرمز و زردچوبه را اضافه کنید و تفت دهید تا عطر ادویه‌ها بلند شود.

    4.    اضافه کردن سبزی:

    •    سبزی قلیه ماهی (گشنیز و شنبلیله خردشده) را به مخلوط پیاز و سیر اضافه کرده و تفت دهید تا آب سبزی کاملاً کشیده شود و کمی سرخ شود.

    5.    اضافه کردن تمرهندی:

    •    شیره تمرهندی صاف‌شده را به مخلوط سبزی و پیاز اضافه کنید و خوب هم بزنید.

    •    اجازه دهید مواد با هم بجوشند تا طعم‌ها به خورد هم بروند.

    6.    پختن ماهی:

    •    تکه‌های ماهی را به قابلمه اضافه کنید.

    •    حرارت را کم کنید و اجازه دهید خورش به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه با حرارت ملایم بپزد.

    •    اگر دوست داشتید خورش قوام بیشتری داشته باشد، ۱ قاشق غذاخوری آرد را در کمی آب حل کرده و به خورش اضافه کنید.

    7.    جا افتادن خورش:

    •    قلیه ماهی باید با حرارت ملایم به خوبی جا بیفتد و روغن بیندازد.
 

نکات مهم

    •    ماهی: حتماً از ماهی بدون استخوان یا ماهی‌هایی با تیغ کم استفاده کنید.

    •    سبزی: میزان شنبلیله باید کم باشد چون طعم تلخی دارد.

    •    تمر هندی: استفاده از تمرهندی مرغوب در طعم نهایی قلیه ماهی بسیار مؤثر است.

    •    تندی غذا: قلیه ماهی به‌طور سنتی تند است، اما میزان فلفل بستگی به ذائقه شما دارد.
 

نحوه سرو
 

قلیه ماهی را معمولاً با برنج سفید کته و یا نان محلی سرو می‌کنند.
 

نوش جان!